Wspólne cechy aparatów stałych grubołukowych:
- Wykonane są z drutów okrągłych ze stali nierdzewnej
- Średnica drutu: 0,8-1 mm
- Umocowane są do pierścieni na zębach trzonowych (przywiązane lub przylutowane)
- Łuk W
- Quad-Helix
- Bi-Helix
- Łuk podniebienny Goshgariana
- Modyfikacja łuku podniebiennego
- Aparat Nance
- Aparat Jones-Jig
- Aparat Lip-bumper
- Łuk językowy
- Łuk EK
- Stałe utrzymywacze przestrzeni
- Pendulum
- Pendex
- Aparaty do rozszerzania szwu podniebiennego
1. Łuk W
- Opisany przez Rickettsa
- Pierścienie zacementowane na górnych I trzonowcach stałych lub II trzonowcach mlecznych
- Do pierścieni dolutowany łuk podniebienny
- Grubość drutu: 0,9 mm
- Boczne ramiona łuku podniebiennego kontaktują się z podniebienną powierzchnią zębów szczęki
- Zastosowanie: poszerzanie przedniej części szczęki, szczególnie u pacjentów z Roszczepem
2. Quad-Helix
- Pierścienie zacementowane na I trzonowcach górnych
- Wykonany z drutu 0,9 mm
- Ramiona boczne przylegają do podniebiennych powierzchni bocznych zębów szczęki
- Korpus składa się z 4 okrągłych pętelek, które symetrycznie leżą w przedniej i tylnej części podniebienia
- Jest dostępny w kilku standardowych rozmiarach lub może być wykonany indywidualnie
http://drrafehelalam.com/28-Treatments-quad%C2%A0helix#.YBVW4OhKjIU
3. Bi-Helix
- Pierścienie zacementowane na I trzonowcach górnych
- Wykonany z drutu 0,9 mm
- Ramiona boczne przylegają do podniebiennych powierzchni zębów szczęki
- Korpus składa się z 2 okrągłych pętelek, które leżą w przedniej części podniebienia na wysokości siekaczy bocznych → poprawia to komfort użytkowania aparatu, nie ograniczając jego zastosowania
- Dostępny jest w kilku standardowych rozmiarach lub może być wykonany indywidualnie
https://www.ddslab.com/orthodontics/arch-development/bi-helix/
Zastosowanie aparatu Quad-Helix i Bi-Helix: poszerzenie łuku zębowego górnego
- Uzębienie mleczne i wczesne mieszane – do 10 roku życia à działanie ortopedyczne + ortodontyczne
- Uzębienie późne mieszane i stałe à działanie tylko ortodontyczne
- Aparaty mogą być poszerzane w sposób symetryczny lub asymetryczny
- Aparaty cementuje się w zaktywowanej formie – poza jamą ustną poszerza się aparat o połowę szerokości zęba trzonowego
- Ponowna aktywacja zalecana jest po 1-2 miesiącach
Modyfikacja wg Bartelsa = Mobile Interoral Arch-System (MIA)
- Rurki podniebienne mają zmodyfikowany półokrągły kształt
- Umożliwia to łatwiejsze wysunięcie łuku z rurek w celu aktywowania aparatu
Ekspander niklowo-tytanowy (NPE)
- Dostępny w 10 rozmiarach
- Umożliwia rozszerzanie łuku, rotację i dystalizację trzonowców
4. Łuk podniebienny Goshgariana
- Pierścienie zacementowane na I lub II stałych trzonowcach górnych
- Wykonany z drutu 0,9 mm
- Łuk podniebienny może być przylutowany bezpośrednio do pierścieni lub być zamocowany w rurkach
- Na środku podniebienia łuk zagina się tworząc literę U otwartą do tyłu
- Zastosowanie:
- Stabilizacja zębów trzonowych
- Poszerzenie łuku na wysokości I/II zębów trzonowych
- Zwężenie łuku na wysokości I/II zębów trzonowych
- Rotacja I/II zębów trzonowych
- Policzkowe torkowanie korzeni zębów trzonowych (dzięki temu wzmocnienie zakotwienia)
- Jednostronny tork do wywołania ruchu zęba przeciwstawnego w płaszczyźnie pionowej
- Jednostronna rotacja do wywołania ruchu zęba przeciwstawnego w płaszczyźnie strzałkowej
https://www.xn--fogszablyozs-ibbe.hu/tudastar/goshgarian-fogszabalyozo-keszulek
5. Modyfikacja łuku podniebiennego Goshgariana
- Zastosowanie: leczenia zgryzu przewieszonego
- Pierścienie i przebieg łuku podniebiennego identyczne jak w klasycznym łuku Goshgariana
- Różnicą jest budowa ramienia łuku podniebiennego po stronie zgryzu krzyżowego. Pozostawione dłuższe ramię powrotne po stronie przewieszonego zgryzu zagina się tworząc 3 pętelki
- 1 pętelka rzutuje na przestrzeń między zębem przewieszonym, a dystalnym zębem sąsiednim
- 2 pętelka ustawiona jest do przodu od pierwszej
- 3 pętelka jest zakończeniem ramienia, zagina się pod kątem 60⁰ i rzutuje na przestrzeń między pętelką 1 i 2
- Ząb w zgryzie przewieszonym ligaturuje się drutem przechodzącym przez wszystkie pętelki i szczelinę zamka, który przyklejony jest na policzkowej powierzchni przewieszonego zęba
Wydawnictwo naukowe UMP
6. Aparat Nance
- Wykonany z okrągłego drutu 0,9 mm
- Zacementowany na górnych I trzonowcach stałych
- Budowa: Łuk biegnie do tyłu od pierścieni, a następnie zakręca do przodu wzdłuż zębów bocznych w oddaleniu 1,5-3, 5mm.
Na wysokości poprzecznych fałdów podniebiennych wchodzi do płytki akrylowej, która ma kształt motyla i sięga do II przedtrzonowców. Akryl nie może kontaktować się z dziąsłem brzeżnym i brodawką przysieczną!
- Zastosowanie: Wzmocnienie zakotwienia trzonowców szczęki
http://www.orto-technika.pl/mobile.php?aparat-nance%E2%80%99a,75
7. Aparat Jones-Jig
- Zastosowanie: dystalizacja zębów trzonowych w szczęce
- Oparty na budowie aparatu Nance
- Zacementowany na II przedtrzonowcach szczęki (jeśli te nie są całkowicie wyrznięte cementuje się na I przedtrzonowcach szczęki)
- Wzdłuż powierzchni podniebiennej siekaczy cementowany jest czasem dodatkowy łuk o grubości 0,9 mm, który wzmacnia stabilizację zębów siecznych. Jest on przylutowany do pierścieni na przedtrzonowcach
- Do policzkowej powierzchni zębów przylutowany jest łuk policzkowy – sięga od I trzonowca do 1/3-1/2 kła. Do łuku przymocowana jest otwarta sprężyna niklowo-tytanowa, która po aktywacji wywołuje siłę dystalizującą zęby trzonowe. Jest to siła przeciwna do mechanizmu zakotwionego na zębach przedtrzonowych
- Dystalny koniec łuku policzkowego jest przystosowany do wprowadzenia rurek dla Headgeara
https://www.researchgate.net/figure/Jones-jig-appliance-and-Nance-button-used-as-anchorage_fig1_24184380
8. Aparat Lip-bumer
- Stosowany jest głównie w żuchwie
- Wykonany z okrągłego drutu o grubości 1,1 mm
- Zacementowany na I trzonowcach stałych dolnych
- Biegnie wzdłuż łuku zębowego w przedsionku jamy ustnej
- Przed wejściem do rurek przymocowanych na pierścieniach, wykonana jest pionowa pętla w kształcie litery U i zagięcie typu bajonet – ułatwia to późniejsze korekty łuku
- W celu zwiększenia przymocowania aparatu, dowiązuje się łuk drutu ligaturą do pierścieni
- Jest to aparat częściowo czynnościowy – zmienia równowagę między wargami, policzkami i językiem. Dochodzi do wzrostu napięcia mięśni, a wytworzona siła jest przenoszona na zęby trzonowe
- Efekt aparatu czynnościowego jest szczególnie osiągany przy zaopatrzeniu aparatu akrylową pelotą lub gumowym wężykiem, które po umieszczeniu w przednim odcinku łuku łuku (od kła do kła) zwiększają powierzchnie kontaktu aparatu z wargą dolną.
- Zastosowanie:
- Zwiększenie poprzecznych i podłużnych wymiarów łuku dolnego
- Leczenie małych i średnich stłoczeń – do 4 mm
- Kontrola zakotwieni
- Korygowanie rotacji
- Prostowanie zębów trzonowych
- Aparat eliminujący parafunkcje wargowe i nadmierne napięcie bródkowe
3 poziomy przebiegu łuku wg Greenfielda:
- Poziom I: łuk przebiega na wysokości 1/3 powierzchni wargowej zębów siecznych i doprzednio à uzyskuje się wychylenie zębów siecznych + ekstruzję i prostowanie zębów trzonowych
- Poziom II: łuk przebiega 1,5 -2 mm poniżej szyjek zębów siecznych i doprzednio à zęby przedtrzonowe przesuwają się w strefę neutralną
- Poziom III: łuk przebiega głębiej w przedsionku, na wysokości dziąsła przyczepionego à intruzja zębów trzonowych (słaby efekt na wysokości zębów siecznych i przedtrzonowych)
Wg Greenfielda najkorzystniej jest rozpocząć leczenie, gdy korzenie II zębów przedtrzonowych są rozwinięte w ponad połowie (uzębienie późne mieszane i wczesne stałe)
https://triclinium.pl/en/modern-orthodontics/lip-bumper/
9. Łuk językowy
- Stosowany jest w dolnym łuku zębowym i przebiega po językowej powierzchni zębów.
- W szczęce jest stosowany rzadko. Głównym przeciwwskazaniem jest kontakt zębów siecznych dolnych z łukiem językowym, który przebiegałby na podniebiennych powierzchniach zębów
- Pierścienie cementowane na stałych I dolnych zębach trzonowych (czasem na II trzonowcach mlecznych)
- Mocowanie drutu do pierścieni przez lutowanie lub dowiązanie
- Wykonany z okrągłego drutu 0,9 mm
- Przebieg łuku:
- W segmencie bocznym na wysokości szyjek zębów w odległości 1-1,5 mm (tak aby nie zaburzał wyrzynania zębów stałych przedtrzonowych i aby nie kontaktował się z mlecznymi trzonowcami)
- W okolicy kłów łuk zagina się i biegnie w odcinku przednim opierając się na guzkach stałych siekaczy
- W celu wydłużenia łuku można dodać pionową pętlę U, która ułożona jest mezjalnie w stosunku do pierścieni na zębach trzonowych
- Zastosowanie:
- Utrzymanie przestrzeni po utracie mlecznych zębów trzonowych
- Zapobieganie pochyleniu stałych trzonowców
- Hamowanie doprzedniego i dotylnego ruchu zębów przednich
https://orto-landia.pl/katalog/aparaty-stale-1/luk-jezykowy-lutowa
10. Łuk EK
- Wzorowany na łuku E wg Angle’a
- Wykonany z okrągłego drutu 1,1 mm
- Przebiega po przedsionkowej powierzchni zębów
- Pierścienie są zacementowane na I trzonowcach stałych
- Może być stosowany w łuku górnych lub dolnym
- Przebieg łuku:
- Po wyjściu z rurek zamontowanych na policzkowych powierzchniach pierścieni, na łuku wykonane są zagięcia typu bajonet i stopień w kierunku dziąsła à dlatego łuk przebiega w części korzeniowej zębów
- Dogięty jest jak wewnętrzny łuk dla Headgeara
- Zastosowanie: poprzeczna ekspansja lub kompresja + odpowiednie dogięcia umożliwiają niewielkie rotacje trzonowców
Łuk EK wg Hasunda
- Wykonany z drutu 0,9 mm
- Przed rurkami na trzonowcach dogięte są duże okrągłe pętle STOP, które ułatwiają rotacje trzonowców
- W odcinku przednim wykonany jest stopień w kierunku dziąsła
11. Stałe utrzymywacze przestrzeni
- Jednostronne aparaty stałe
- Zacementowane na trzonowcach mlecznych lub I trzonowcach stałych
- Zabezpieczają przestrzeń powstałą po utraconych zębach
- Biegną wzdłuż wyrostka zębodołowego w oddaleniu 1,5 mm i dochodzą do zęba sąsiadującego z luką, z którym kontaktują się powyżej miejsca największego obwodu
- Wykonane z drutu:
- Prof. Karłowska: 0,8- 0,9 mm
- Prof. Jaruzelska: 0,9 – 1,2 mm
- Wytworzona przestrzeń powinna być wystarczająco szeroka w wymiarze policzkowo-językowym, aby umożliwić swobodne wyrzynanie zębów przedtrzonowych
https://ziombki.pl/uslugi/ortodontyczny-utrzymywacz-przestrzeni/
12. Pendulum
- Aparat stosowany do dystalizacji trzonowców szczęki
- Został stworzony na bazie aparatu Nance, do którego dołączono 4 drutu kotwiące i 2 sprężyny z drutu TMA
- Oprócz dystalizacji dochodziło do przesunięć zębów trzonowych w kierunku podniebiennym, co groziło powstaniem zgryzu krzyżowego
http://www.orto-technika.pl/aparat-pendulum.html
13. Pendex
- Modyfikacja aparatu pendulum
- W akrylową część aparatu wbudowano śrubę ekspansyjną
https://www.protecdental.com/files/pendexpng
14. Aparaty do rozszerzania szwu podniebiennego
Aparat wg Derichsweilera
- Druciane uszka od strony podniebiennej pierścieni, które stanowią element retencyjny
- Część akrylowa obejmuje powierzchnie podniebienne wszystkich zębów, oprócz zębów siecznych
- W akrylowej części aparatu umieszczona jest śruba poszerzająca
Aparat wg Derichsweilera z modyfikacją Karłowskiej
- Do pierścieni dolutowane są rurki, które stanowią element kotwiący sprężyny agrafkowe
- Umożliwia to „odpinanie” płyty akrylowej od pierścieni i utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej
Aparat wg Haasa
- Płyta akrylowa aparatu jest ograniczona, nie kontaktuje się ani z zębami, ani z pierścieniami
http://ortomikar.pl/pl/ortodoncja
Aparat wg Isaacsona
- Do drutu łączącego pierścienie bezpośrednio dolutowana jest śruba Minne Expander
Aparat wg Biedermanna
- Wykorzystuje specjalną śrubę Hyrax
- Śruba pozwala uzyskać poszerzenie od 7 do 15 mm