Złamania u dzieci są szczególnie niebezpieczne, ponieważ często skutkują zaburzonym funkcjonowaniem organów w przyszłości. Uraz działając na młody organizm burzy prawidłową harmonię zachodzących przemian i powoduje następstwa nie tylko doraźne, ale i odległe, które mogą uwidocznić się znacznie później, po zakończeniu wzrostu dziecka
Według badań epidemiologicznych od 5 do 10% liczby chorych z obrażeniami twarzy przypada na dzieci. Najczęściej wypadkom ulegają dzieci w wieku 6-10 lat (45%) i 13-14 lat (24%)
Okoliczności obrażeń twarzy:
- Wypadki komunikacyjne - 25%
- Upadek z wysokości - 23%
- Kopnięcie przez zwierzę - 21%
- Pobicia - 12%
Miejsca najczęstszych złamań:
- 55% - złamania żuchwy
- 30% - złamania zębów i wyrostków zębodołowych
- 8% - mnogie złamania kości twarzy
- 2% - złamania kości jarzmowej
Patomechanizm:
- Strefy wzrostowe w kościach amortyzują siłę urazu. Dodatkowo duża elastyczność kości u dzieci wzmaga wytrzymałość na zginanie. Oba te czynniki przyczyniają się do małej ilości złamań u dzieci w obrębie środkowego piętra twarzy
- Obecność zawiązków zębów w żuchwie osłabia jej wytrzymałość na urazy, dlatego żuchwa jest najczęstszą kością w obrębie twarzy, która ulega złamaniom
- Gruba i wytrzymała okostna u dzieci sprawia, że większość złamań to złamania podokostnowe (tzw. złamania zielonej gałązki) i bez większych przemieszczeń odłamów
- Przy złamaniach wyrostka kłykciowego często dochodzi do złuszczania główki stawowej, co ostatecznie może doprowadzić do ankylozy
Złamanie podokostnowe kości promieniowej i łokciowej
https://radiopaedia.org/cases/greenstick-fractures-radius-and-ulna-3
Rozpoznanie:
Trudność w rozpoznaniu i postawieniu odpowiedniej diagnozy u dzieci wynikają z utrudnionej komunikacji z pacjentem. Dodatkowo badanie przedmiotowe jest trudne zwłaszcza u niespokojnych i pobudzonych dzieci.
Badanie radiologiczne musi być ograniczone do minimum ze względu na młody wiek pacjentów i ich ochronę przed promieniowaniem. Interpretacja wyników badań zdjęć radiologicznych jest dodatkowo utrudniona ze względu na obecność linii wzrostowych i rowków naczyniowych, które mogą sugerować linie złamań. Najkorzystniejszym badaniem jest tomografia komputerowa
Leczenie:
Leczenie złamań u dzieci jest trudne i wymaga indywidualnego podejścia w każdym przypadku. Podczas leczenia należy wziąć pod uwagę nie tylko stan fizyczny pacjenta i wynik badania przedmiotowego ale także jego stan psychiczny, osobowość oraz dojrzałość emocjonalną i społeczną. Leczenie powinno opierać się na współpracy wielospecjalistycznej i powinno być wykonywane bezboleśnie, najlepiej w znieczuleniu ogólnym.
Różnice w leczeniu złamań u dzieci:
1. budowa kości i okostnej (elastyczna kość + gruba okostna)
2. obecność uzębienia mieszanego i zawiązków zębów stałych w szparze złamania lub w jej pobliżu
3. obecność ośrodków wzrostowych
4. bardzo szybkie gojenie złamań
5. dynamika rozwojowa układu kostnego twarzy
- Ze względu na obecność zawiązków, nastawienie odłamów powinno odbywać się z niewielką siłą, tak aby nie uszkodzić okostnej i zawiązków zębów.
- Każde leczenie u dzieci powinno dążyć do leczenia zachowawczego, czyli oszczędzającego. Dzięki takiemu leczeniu minimalizowane jest ryzyko uszkodzenia stref wzrostu i zawiązków zębów
- U dzieci dochodzi do naturalnego szybkiego gojenia złamań, gdzie już po 4-7 dniach dochodzi do wytworzenia więzozrostu w miejscu szczeliny złamania. Dlatego zaopatrywanie złamań powinno odbywać się jak najwcześniej po zdarzeniu i ważnym jest, aby było wykonywane z należytą precyzją i starannością, gdyż warunkuje to dalszy prawidłowy wzrost twarzy
- Po 2-4 tygodniach dochodzi do całkowitego zrostu złamań. Powikłania w gojeniu spotyka się bardzo rzadko
- Oprócz zaopatrzenia złamań w warunkach szpitalnych niezbędna jest pooperacyjna rehabilitacja dziecka i regularne ćwiczenia mięśniowe
- Oprócz rehabilitacji należy zapewnić młodemu pacjentowi opiekę psychologiczną z uwzględnieniem przywrócenia czynności i estetyki twarzy
Sposoby zaopatrzenia złamań:
1. Dzieci do 2 lat: okres wyrzynania zębów mlecznych- zaopatrzenie płytką Webera i wiązaniami okolonymi; ostatecznie mini płytki
2. Dzieci 2-6 lat: Zęby mleczne mocno osadzone w zębodołach – szyny nazębne
3. Dzieci 7-11 lat: najczęstsze urazy; zęby mleczne mają zresorbowane korzenie, a stałe niewykształcone – płytka Webera i wiązania okolone lub osadzona na zębach cementem lub samo polimerem lub szyny lane osadzane na pierścieniach
4. Dzieci 12-15 lat; zęby stałe dobrze osadzone w zębodołach – szyny nazębne